Kontynuacja odcinka 254

Niedawno rozmawiałem telefonicznie z kolegą, który wiele lat współpracował z młodzieżą. Przyznał mi rację, że próbowanie różnych i niesprawdzonych wcześniej idei debiutowych było bardzo często spotykane wśród zawodniczek i zawodników, co bardzo często kończyło się niepowodzeniem. To kuriozum nadal spotyka się w twórczości naszej młodzieży i dlatego dobrze się stało, że przypomniałem ten problem.

Ale powracam do wydarzenia z 2011 roku.

W pewnym momencie polemiki Tomasz Sielicki w emailu z dnia 25.01.2011 do mnie stwierdził:

Naturalnie nie mam kwalifikacji trenerskich, żeby oceniać to profesjonalnie, ale Pana analiza byłaby być może słuszna, gdyby Darek miał 13 lat i ranking 2300.

Tego prezes sam nie wymyślił.  Tę „filozofię” rozpowszechnioną w polskich szachach znam już od dawna.

W trakcie polemiki na forum Polskiego Związku Szachowego o Akademii Młodzieżowej w 2003 roku kilku dyskutantów twierdziło, że nie mam kwalifikacji trenerskich, aby szkolić kogoś z rankingiem powyżej 2300 punktów.

O tej teorii wiedziałem już długo wcześniej, bo na mojej pierwszej Akademii w Zakopanem w 1999 roku była dyskusja na ten temat z niektórymi trenerami. Według nich ten pogląd wymyślili krajowi arcymistrzowie, którzy po zdobyciu tytułu spoczęli na laurach, przestali intensywnie trenować, czyli zatrzymali się w dalszym sportowym rozwoju. Więc wpadli na ideę:

Nie możemy progresować, bo nasi trenerzy już nam nic nie mogą pomóc, ich poziom wystarczy tylko do 2300. Musimy więc sięgać po pomoc szkoleniową trenerów zagranicznych, ale to kosztuje.

Tego problemu nie ma w innych dyscyplinach sportowych. Moim nauczycielem wychowania fizycznego w szkole podstawowej nr 6 przy ulicy Staszica w Bydgoszczy był m.in. Ryszard Stamm, syn trenera bokserskiego.

Słynny Feliks „Papa” Stamm stoczył jako zawodnik tylko 13 oficjalnych walk (11 zwycięstw, 1 remis, 1 porażka). Nigdy nie był mistrzem Polski, ale był za to wspaniałym szkoleniowcem. Pamiętam film o nim, który przed laty wyemitowała „TV Polonia”. Byli podopieczni Stamma z wielkim szacunkiem wspominali swego wychowawcę. Najbardziej ubawiła mnie scena, gdy niskiego wzrostu trener pouczał wielkiego Zbigniewa Pietrzykowskiego (nie tylko wzrostem). W pewnym momencie Stamm zaczął nawet wymachiwać palcem, co zostało z dużą pokorą przyjęte przez znakomitego boksera.

Nie wyobrażam sobie podobnej sceny w polskich szachach, bowiem nasi arcymistrzowie wiedzą wszystko najlepiej i nie potrzebują żadnych porad krajowych trenerów!

Kontynuacja odcinka 237

Jako trener i publicysta zawsze polecałem polskiej młodzieży wskazówki wielkich autorytetów szachowych:

Np. w mojej książce „Szachy dla przyszłych mistrzów” na stronie 16 m.in. pisałem:

Proszę obejrzeć partię z drugiej rundy turnieju w Katarze: Zawodnik z rankingiem 2512 pokonał – po świetnie rozegranym debiucie – byłego mistrza świata z rankingiem 2839.

   [Event "Katar 12.10.2023"]   [White "Białe: Suleymenov, Alisher"]   [Black "Czarne: Carlsen, Magnus"]   [Result "1-0"]   [ECO "A70"]   [PlyCount "61"]   [EventDate "1942.10.??"]   [EventType "tourn"]   [EventRounds "11"]   [EventCountry "POL"]   [SourceDate "2023.10.12"]         d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nf3 b6 4. a3 Ba6 5. Qc2 Bb7 6. Nc3 c5 7. e4 cxd4 8. Nxd4     Bc5 9. Nf3 Nc6 10. b4 Be7 11. Bb2 Qb8 12. Rd1 O-O 13. Be2 d6 14. O-O Rc8 15.   Rfe1 Bf8 16. Bf1 Ne7 17. Nb5 Ne8 18. Ng5 Ng6 19. e5 d5 20. Qb3 Be7 21. Nxf7   Kxf7 22. cxd5 Bxd5 23. Rxd5 exd5 24. Qxd5+ Kf8 25. Nd4 Nf4 26. Qf3 Kg8 27. Qxf4   Qb7 28. Nf5 b5 29. Bxb5 Bf8 30. Bc4+ Kh8 31. Nh6 [1-0] 

A co polecają trenerzy Polskiego Związku Szachowego przypomnę w następnym odcinku.

Kontynuacja odcinka 236

W wpisie współredaktor bloga EDITOR poruszył zagadnienie solvingu. Na ten temat napisałem kiedyś artykuł na blogu i naraziłem się krajowym solverowcom, choć tekst spotkał się ogólnie z pozytywnym przyjęciem Internautów.

Na ten problem sam patrzę z innego punktu widzenia, mianowicie szkoleniowego.

Przez wiele lat zajmowałem się czynnie kompozycją szachową. W trakcie doświadczeń na tym polu stwierdziłem, że rozwiązywanie i analizowanie pewnych zadań szachowych pomogło mi poprawić technikę liczenia wariantów oraz rozwinęło umiejętności kombinacyjne.

W źródłach w języku rosyjskim znalazłem potwierdzenie zalet zajmowania się kompozycją. Dlatego w pracy trenerskiej zwracałem moim podopiecznym uwagę na ten aspekt i zachęcałem do studiowania pewnej grupy zadań, szczególnie studiów.

W mojej książce wyjaśniłem związki pomiędzy kompozycją szachową i grą praktyczną. Na bazie załączonych przykładów starałem się zwrócić uwagę na to, iż korzystanie z osiągnięć problemistyki może przynieść szachiście wiele szkoleniowych i praktycznych korzyści.

Kompozycja w treningu szachisty
Jerzy Konikowski
Penelopa Warszawa 2004
85 stron, format 230X165
ISBN – 83-86407-54-9

//////////////////////////

W dalszym ciągu propaguję zalety studiowania i analizowania problemów szachowych. W  najnowszej ksiażce Endgame Magic jeden rozdział poświęcony jest interesującym studiom. Na bazie analizy 100 pozycji Czytelnik może poznać wiele pouczajacych idei, które można następnie wykorzystać w praktyce turniejowej.

Kontynuacja odcinka 235

Po ukazaniu się tekstu napisało mi kilka osób, że ten problem szkoleniowy istnieje w polskich szachych od wielu lat i hasło „Studiuj końcówki, a w debiucie dasz sobie radę” jest nadal propagowane przez wielu krajowych trenerów.

Ostatni Puchar Świata pokazał kondyncję naszych szachów w odniesieniu do czołówki światowej.

Mamy praktycznie w tej chwili tylko jednego zawodnika liczącego się na najwyższym szczeblu!   

Ale to może się wkrótce zmienić. Polski Związek Szachowy podał niedawno znakomitą wiadomość:

///////////////////////////////////////////////

Oleksandr Sulypa Trenerem Kadry Narodowej Mężczyzn

2 sierpnia 2023

Ołeksandr Sulypa objął stanowisko Trenera Kadry Narodowej Mężczyzn w szachach.

Pochodzący z Ukrainy Arcymistrz przejął Kadrę po Arcymistrzu Bartosz Soćko. Ołeksandr doskonale znany jest w Polsce ze współpracy m.in. z Kadrą Narodową Kobiet, zawodnikami Klubu Polonia Wrocław, czy Dariuszem Świerczem. W ostatnich latach Ołeksandr pełnił funkcję trenera Ukraińskiej Kadry Narodowej.

Trenerowi życzymy udanej współpracy i wielu sukcesów z naszą Kadrą!

Źródło 

///////////////////////////////////////////////

Mam nadzieję, że doświadczony trener z Ukrainy

Więcej w Wikipedii

zrewiduje uznawaną przez niektórych naszych szkoleniowców teorię:

Dotyczy także tematu.

Kontynuacja odcinka 232

Potem na blogu nastąpiła dyskusja, w trakcie której młody trener PZSzach uzasadniał swoje racje.

Kilka fragmentów:

Hetman – Tutaj niestety „procentują” pseudo rady różnej maści trenerów szachowych, którzy publicznie negują wartość debiutów dla całości partii szachowych. Ci trenerzy dostają potem lukratywne posady chociażby w MASz, wpajając bzdury młodym szachistom. Udają że nie słyszą i nie czytają wypowiedzi arcymistrzów z czołówki światowej, w tym i mistrzów świata, że praca nad debiutami jest absolutnie niezbędna do prawidłowej gry w szachy, i rozumienia tej gry. Wolą stosować swoje (a właściwie nie swoje lecz skopiowane od Dworeckiego) błędne teorie, że wystarczy nauczyć się końcówek aby dobrze grać w szachy. A potem mamy to co mamy, że poza Radkiem Wojtaszkiem brak nam jakiegokolwiek silnego szachisty mogącego rywalizować z czołówką światową. Ale cóż, taka nauka w oparciu o kopiuj-wklej z Dworeckiego jest łatwa i nie wymaga wysilania się trenerów. Po co mają pracować z juniorami nad repertuarem debiutowym, skoro łatwiej rzucić im kilkoma pionkówkami i wieżówkami z książki sprzed pięćdziesięciu-stu lat, i wmówić im że po ich nauczeniu się staną się topowymi szachistami.

//////

Jerzy Konikowski – Na temat znaczenia debiutów we współczesnych szachach toczyliśmy tutaj wielokrotnie dyskusje i przedstawialiśmy różne opinie fachowców, ale takiego absurdu, jak w wykonaniu amerykańskiego szachisty tutaj jeszcze nie było. I to mnie właśnie odróżnia od niego, że przekazuję uczciwie i rzetelnie polskiej młodzieży swoją wiedzę oraz doświadczenia szkoleniowe i nie piszę bzdur. Dlatego nawet, gdy witryna „Edukacja przez Szachy w Szkole” jest przeznaczona dla dzieci, to takich haseł nie powinno się rozpowszechniać w Polsce. Jeszcze raz powtarzam: Uczmy młodzież w naszym kraju szachów na bazie logicznych przesłanek! Otwarcie jest fundamentem każdej partii szachowej. Nic nikomu nie da nawet świetnie opanowane końcówek, kiedy do nich nie dojdzie. Nawet dzieci muszą mieć jakiś bodziec do uprawiania sportu szachowego i tylko zwycięstwa mogą je do tego zmobilizować!

//////

Krzysztof Kledzik – kiedyś napisałem na tym blogu, że negowanie nauki debiutów w szkoleniu szachowym (nawet początkowym) to tak jakby naukę biegania (na bieżni) zacząć od przekraczania linii mety i zrywania taśmy rozciągniętej w poprzek. A naukę pływania rozpoczynać od wychodzenia z basenu i wycierania się ręcznikiem. Gra w szachy nie rozpoczyna się od końcówki. Początkujący szachista musi poznać ustawienie bierek i podstawowe zasady ich rozwijania. Potem poznaje specyfikę debiutów otwartych i charakter gry z nich wynikający. Te zagadnienia były zresztą bardzo szeroko i dogłębnie tłumaczone na tym blogu. A czy naukę programowania rozpoczynasz od kompilowania kodu, czy od poznawania co to jest zmienna, operator przypisania, pętla, itd.? Innymi słowy, zaczynasz naukę od końca, czy od początku?

//////

Trener PZSzach II klasy- … sam wyrosłem z wieku juniora i uważam, że w polskich szachach jest nawet zbyt duża tendencja do nauki debiutów u młodych! Zdażyło mi się wygrywać partie z juniorem(2000+ elo), który „odklepał” teorię, potem robił 3 „swoje” posunięcia i dostawał przegraną pozycję!

 //////

Jerzy Konikowski – Oczywiście takie przypadki są możliwe, jeśli się nieprawidłowo pracuje nad teorią debiutów. Pisałem o tym kilkakrotnie w różnych źródłach i dałem nawet przykład szkolenia w tym zakresie przez czołowego trenera MASZ, który rozdawał młodzieży kartki z wariantami, kazał się im uczyć na pamięć i potem wypytywał z tej znajomości. Już dawno jako trener kadry PZSzach wydawałem materiały szkoleniowe i zalecałem uczyć się teorii debiutów także na bazie całych partii, aby młodzież poznawała plany gry i fazy przejściowe do gry środkowej itd. O tym problemie przypomniałem w mojej książce „Szachy dla przyszłych mistrzów”.

http://www.blog.konikowski.net/2012/05/13/komunikaty-szkoleniowe-pzszach/

//////

Miałem nadzieję, że ta wymiana opinii coś dała. Mocno się rozczarowałem, gdy pod koniec minionego roku otrzymałem książkę znanego trenera Akademii Młodzieżowej i znalazłem w niej na stronie 106 to:

Na początku książki autor-trener w podziękowaniach m.in. pisze: Słowa wdzięczności kieruję do organizatorów, trenerów i uczestników Młodzieżowej Akademii Szachowej. Nasze spotkania były przecież często okazją do inspirujących odkryć!

//////

Ciekawe, czy teorię Stephana Gerzadowicza podzielają rzeczywiście trenerzy Polskiego Związku Szachowego (Źródło):

Przewodniczący:
Jacek Bielczyk
Kontakt: trener klasy I, Katowice

Członkowie:
Marek Matlak
Kontakt: trener klasy I, Bielsko–Biała

Maciej Sroczyński
Kontakt: trener klasy II, Kalisz

Waldemar Świć
Kontakt: trener klasy I, Łódź

Cezary Zarębski
Kontakt: instruktor

Kontynuacja odcinka 230

Pisałem wielokrotnie w różnych publikacjach, także na tym blogu, że trener jest osobą odpowiadającą za przebieg szkolenia oraz za wszystko to, co jest z nim związane. Powinien prowadzić ciekawie zajęcia i motywować swych podopiecznych do dalszych treningów oraz pracy samoszkoleniowej. Musi być obiektywnym obserwatorem wydarzeń turniejowych, analizować grę zawodników (zawodniczek) i udzielać praktycznych wskazówek w celu zlikwidowania wszelkich mankamentów w ich grze!

Szkoleniowiec powinien nauczyć też kreatywnego myślenia, co w szachach jest bardzo ważne. Może mieć inne podejście do kwestii szkolenia, niż inni, ale swoje racje powinien uzasadniać na bazie konstruktywnej dyskusji. Wyklucza się wszelkie polemiki w sposób niegodny i odbiegający od przyjętych ogólnie form w naszym środowisku, które wymagają dużej klasy. 

Jesteśmy przedstawicielami dyscypliny sportowej o wielkich walorach intelektualnych i ludzie z tym związani powinni wykazywać się dużą kulturą osobistą!

Od wielu lat głoszę tezę: „W szachach kluczowe jest otwarcie” i mimo tego, że opieram się na stwierdzeniach kompetentnych autorytetów (tekst pochodzi z mojej książki „Szybki kurs debiutów”):

jestem za to krytykowany i nawet obrażany w polskim środowisku szachów wyczynowych!

Dlatego w ostatnich odcinkach tej serii przypomniałem o tych dylematach, o których piszę od dawna, aby uświadamiać nasze kadry, szczególnie młodzież, o tym, co najbardziej jest istotne we współczesnych szachach turniejowych!

Kontynuacja odcinka 229

Po publikacji EDITORA w  ostatnim wpisie otrzymałem kilka pytań od Internautów w kwestii pojedynku Schmidt-Kuligowski: „Jak to sie stało, że Kuligowski po tak znakomitej partii w pierwszej rundzie grał dalej słabo i ostatecznie zajął ostatnie miejsce w swojej grupie?”.

Byłem w tym czasie trenerem kadry PZSzach i miałem możliwość bezpośredniego oglądania partii naszych kadrowiczów i następnie wspólnych analiz po grze.

Ogólna ocena była taka:  niedostateczne przygotowanie teoretyczne w zakresie debiutów! Tutaj przeciwnicy wyraźnie górowali nad naszymi zawodnikami i stąd ta klęska.

Moje uwagi dotyczące tego turnieju opisałem w tym wpisie.

Sam Adam Kuligowski nie  był w stanie ocenić swej słabej gry. Być może, że za mocno uwierzył w swój talent i twórcze możliwości.

Nie ulega jednak żadnych wątpliwości, że jego pojedynek z Włodzimierzem  Schmidtem był genialny. Partia obiegła cały świat szachowy i została uznana przez Sahovski Informator za najlepszą roku!

Załączam dwa ciekawe komentarze:

An Attacking Masterpiece Against An Uncastled King – Schmidt vs. Kuligowski, 1979 – Chess.com

(572) An Attacking Masterpiece Against An Uncastled King – Schmidt vs. Kuligowski, 1979 – YouTube

Partie z grupy B:

Warsaw zt-B 1979 – 365Chess.com Tournaments

Więcej informacji o turnieju na stronie Przemysława Jahra!

Kontynuacja odcinka 227

Trener szachowy musi być wszechstronnie wykształcony w zakresie wszystkich faz partii. Nie wyobrażam sobie szkoleniowca, który zna np. tylko jedno otwarcie i próbuje  następnie wmówić swoim uczniom, że jest ono najlepsze i że powinni stosować tylko to w swej praktyce turniejowej.

U mnie takiego przypadku nigdy nie było. Zawsze starałem się tak doradzić i pomóc moim podopiecznym, aby byli optymalnie przygotowani debiutowo i grali to, co odpowiadało do ich stylu gry.

Pewnego razu poproszono mnie, w punkcie szkoleniowym kadry młodzieżowej w Essen, o omówienie ostrego gambitu słowiańskiego po ruchach 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sc3 e6 4.e4!? Nigdy tego wcześniej nie grałem i miałem tylko ogólne pojęcie o tym skomplikowanym otwarciu. W ciągu miesiąca przygotowałem się z dostępnych mi materiałów, zagrałem nawet z sukcesem jedną partię w 2 lidze niemieckiej i zajęcia przeprowadziłem.

Następnie rozegrałem jeszcze kilkanaście partii w turniejach błyskawicznych oraz w Internecie, które bez większych problemów wygrałem.

Te praktyczne doświadczenia oraz najciekawsze materiały ogólno znane w różnych źródłach i z moich wykładów opublikowałem w książce. Oprócz 8 rozdziałów przygotowałem też 20 przykładowych partii. Gambit jest na pewno bardzo interesujący i godny polecenia szachistom reprezentujących taktyczny styl gry.

Slawisches Gambit (Gambit słowiański)
Jerzy Konikowski
Schachverlag Manfred Mädler
Dresden 1995
70 stron
ISBN 3-925691-2

/////////////////////////////////////////////////////////////////

O zaletach tego dynamicznego otwarcia wspomniałem też na sesjach Młodzieżowej Akademii Szachowej w Zakopanem (1999) oraz dwukrotnie w Wiśle (2000), jako doskonała broń przeciwko popularnej obronie słowiańskiej.

W Wiśle miałem jednorazowy indywidualny trening z Magdaleną Kozak z Suwałk. Pokazała mi swoje partie. Były ciekawe, ale zaproponowałem jej wprowadzenie w grze nieco więcej ostrzejszych elementów.

W 2005 roku odwiedziłem turniej w Polanicy Zdroju i akurat w tym dniu czekała mnie wielka niespodzianka! 

   [Event "Polanica Zdrój 2005"]   [White "Białe: Kozak, Magdalena"]   [Black "Czarne: Szymański, Andrzej"]   [Result "1-0"]   [ECO "D31"]   [WhiteElo "2171"]   [BlackElo "2257"]   [PlyCount "27"]   [EventDate "2005.08.19"]   [EventType "swiss"]   [EventRounds "10"]   [EventCountry "POL"]   [Source "ChessBase"]   [SourceDate "2005.11.04"]     d4 d5 2. c4 c6 3. Nc3 e6 4. e4 dxe4 5. Nxe4 Bb4+ 6. Bd2 Qxd4 7. Bxb4 Qxe4+   Be2 Na6 9. Ba5 b6 10. Qd6 Ne7 11. Rd1 O-O 12. Qxe7 bxa5 13. Rd8 Bb7 14.     Qxf8# [1-0]  

Kontynuacja odcinka 226

Pisałem już kilkakrotnie na blogu, że po ukazaniu się książki „Szachy dla przyszłych mistrzów”, otrzymałem wiele zapytań w kwestii „Praca nad debiutami”.

Okazuje się, że ten dylemat jest nadal aktualny i rzekomo do dnia dzisiejszego Polski Związek Szachowy nie opracował jeszcze jakiegoś konkretnego programu szkolenia dla młodzieży, choć o tym ciągle się dyskutuje.

Tymczasem na tym blogu od kilku lat zajmujemy się tym zagadnieniem. Dla przypomnienia:

http://www.blog.konikowski.net/2016/05/18/paradoksy-szachowe-167/

Nasza utalentowana młodzież popełnia często błędy już  na początku swych karier sportowych,  które są korygowane dopiero w późniejszej fazie szkolenia. Przez to traci się cenny czas, co opóźnia ich dynamiczny rozwój szachowy!

Ówczesny mistrz Polski Kacper Piorun w wywiadzie w piśmie Polskiego Związku Szachowego „Mat” Nr 6 -2015 na stronie 13 na pytanie Pawła Dudzińskiego: A szachowo trenowałeś więcej, czy tyle samo co wcześniej? m.in. powiedział: …”Więcej tzn. podreperowałem się trochę w debiutach, bo wcześniej miałem problemy z uzyskaniem przewagi, albo chociaż pozycji „do gry”. Debiutowo czuję się teraz trochę pewniej…”.

Kacper Piorun w momencie tego wywiadu miał 24 lata! Tymczasem powinien nad swoim repertuarem debiutowym zacząć pracę około 10 lat wcześniej. Duże zaniedbanie jego trenerów, którzy zlekceważyli ten problem.

Niewykluczone, że gdyby Kacper Piorun był wcześniej prawidłowo szkolony, to mielibyśmy już dawno zawodnika światowej klasy! Miał on  bowiem wielki potencjał twórczy. Teraz wiemy, że ten wielki talent został zmarnowany przez nieodpowiedni trening!

Ale należy pamiętać, że Kacper Piorun od kilku lat odnosi wielkie sukcesy w solvingu!

///////////////////////////////////////////////

W trakcie jednej z dyskusji współredaktor bloga Skoczek 2 opublikował komentarz świadczący o tym, że istota debiutów nie wszystkim jest obca:

„Tajemnica sukcesu, to solidne przygotowanie debiutowe, ogrywanie pozycji z „Magnusem” (aplikacja), dokładne liczenie wariantów oraz odrobina szczęścia lub „pomocy z góry” (…) W przygotowaniu do partii skupiam się na debiucie, gra środkowa, końcowa czy trening kombinacji jest częścią mojego domowego treningu. Jednakże największą przyjemność czerpie z przeglądania debiutów. Fascynuje mnie mnogość idei oraz rozwiązań problemów jakie mogą powstać w określonych pozycjach. Przygotowanie odpowiedniego repertuaru debiutowego, ogarniam go na wspomnianej aplikacji oraz rozwiązywaniu zadań szachowy – klucz każdego domowego przygotowania. Samo zaś przygotowanie do partii to już przeglądanie partii przeciwników, analizowanie ich, oraz szukaniu odpowiedzi jak grać w powstałych pozycjach wzorując się na partiach czołowych arcymistrzów oraz sugestiach programów szachowych”

Źródło: http://infoszach.pl/2017/04/13/maciej-koziej-mistrz-swiata-amatorow-2017-wywiad/

Kontynuacja odcinka 225

O kwestii znajomości teorii debiutów przez nasze kadry pisałem wielokrotnie w różnych artykułach w krajowych pismach specjalistycznych, na stronie oraz blogu. Ale nie byłem jedyny, który miał odwagę poruszać krytycznie tę kwestię. Świadczą o tym również wypowiedzi innych osób, których opinie opublikowaliśmy w ostatnich odcinkach.

Także otwarcie oceniał ten problem Stanisław Gawlikowski, co przypomnieliśmy ostatnio w odcinku 220.

Pisałem już kiedyś na blogu, że na obóz kadry w Zakopanem w 1980 roku zaprosiliśmy tego znakomitego znawcę przedmiotu na wykłady z historii polskich szachów.

Wykładowca w pewnym momencie wywołał ogólny śmiech uczestników zgrupowania kadry seniorów wypowiedzią: „My w boksie, kiedy trzeba komuś obić gębę, to jesteśmy silni, ale sport wymagający myślenie – szachy – to już nie dla nas…”. Reakcja jednego z uczestników zajęć: „Ale nas Stasio podsumował”.

Stanisław Gawlikowski był szczerym obserwatorem życia szachowego w Polsce, co go odróżnia od niektórych współczesnych ludzi pióra, którzy na swój sposób wyrażają osobiste poglądy.

Dowodem tego jest choćby skandaliczne przedstawienie wydarzeń olimpiady na Malcie 1980 przez Agnieszkę Brustman!

Przypominam, że Stanisław Gawlikowski był autorem pierwszej książki po polsku z teorii debiutów. Rok wydania 1947!