Książki repertuarowe od dawna cieszą się dużą popularnością wśród szachistów na całym świecie. Ich rola jest oczywista: pomóc każdemu zawodnikowi w szybkim opracowaniu własnego repertuaru debiutowego. Oczywiście nie każdemu może spodobać się w całości zaproponowana przez autora tematyka otwarć.

Jeden z moich czytelników wyjaśnił mi niedawno ten problem tak: nie ma sprawy, gdyż kupuję sobie dwie książki i za około 50 Euro mam gotowy repertuar na kilka lat. A gdy mi się znudzi, to kupuję aktualne pozycje i przygotowuję nowe warianty. W ten sposób oszczędzam czas na samodzielne i żmudne szukanie materiałów.

Chyba jedyna tego typu książka w Polsce ukazała się w 1999 roku mojego autorstwa „Gram 1.e4”.

Jej pozytywne oceny zmobilizowały mnie do przygotowania nowej pozycji „Gram 1.d4”. Kiedy książka była gotowa w około 80% nastąpiło niespodziewanie rozstanie z wydawnictwem. Gotowy materiał wykorzystywałem potem w różnych publikacjach.

Rok temu ukazała się w wydawnictwie „Joachim Beyer Verlag” książka repertuarowa po 1.e4 (1.e4 siegt). 

Powstała ona na bazie moich materiałów treningowych z szachistami różnych kategorii. Wykorzystałem w niej także pewne moje doświadczenia z polskiej publikacji. Książka uzyskała dobre recenzje, co odbiło się na dobrej sprzedaży.

Szef firmy Robert Ullrich zaproponował więc kontynuację serii. I tak powstała nowa pozycja o 1.d4. Wykorzystałem w niej starą koncepcję, którą kiedyś przygotowalem dla polskiego wydawnictwa.

Treścią książki jest bardzo obszerne wprowadzenie, 11 teoretycznych rozdziałów oraz 48 wzorcowych partii. Opracowanie liczy 384 stron.

Mój partner Uwe Bekemann jest silnym mistrzem w grze korespondencyjnej oraz autorem kilku książek na temat gambitów. Jest to nasza 4 wspólna praca.

1.d4 siegt!
Ein Repertoire für Weiß
Jerzy Konikowski i Uwe Bekemann
Joachim Beyer Verlag 2014
384 strony
ISBN 978-3-940417-50-3

1.d4 siegt!
Ein Repertoire für Weiß
Drugie rozszerzone wydanie
Jerzy Konikowski i Uwe Bekemann
Joachim Beyer Verlag 2020
431 stron
ISBN 978-3-95920-106-3

///////////////////////////////

Angielska wersja 2 wydania.

Obecnie w świecie szachowym panuje jasny trend przywiązywania największej uwagi fazie debiutowej. Jest to właściwie logiczne podejście. Przecież pierwsze ruchy w partii określają styl walki. Otwarcie jest fundamentem każdego pojedynku szachowego. Dobrze rozegrane i ze zrozumieniem ułatwia przejście do gry środkowej i potem nawet do końcówki. Poprawnie rozegrany debiut daje duże szanse na odniesienie sukcesu, także przeciwko silniejszym przeciwnikom. O tych problemach pisałem wielokrotnie na moim blogu i portalu.

Popularność książek debiutowych jest więc ogromna wśród szachistów wszystkich klas: od amatorów do zawodowców. Naprzeciw tym zainteresowaniom i potrzebom skłania się działalność wydawnictw szachowych na całym świecie, które mają w swoim programie pozycje dotyczące początkowej fazie gry i to około w 80%.

Podobnie jest w Niemczech i nic dziwnego, że największe wydawnictwo w strefie języka niemieckiego Joachim Beyer Verlag koncentruje swoją działalność w tym kierunku. W minionym roku szef wydawnictwa Robert Ullrich zaproponował mi napisanie książki o partii włoskiej. Oczwiście wyzwanie przyjąłem.

Jako początkujący szachista po ruchach 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 stawiałem gońca na c4. Nie miałem większych problemów po 3…Sf6, natomiast kłopoty występowały po symetrycznej odpowiedzi 3…Gc5. Trudno było osiągnąć przewagę debiutową po 4.c3. W pewnym momencie zacząłem grać nawet gambit Evansa po 4.b4!? Potem przerzuciłem się całkowicie na ruch 3.Gb5.

Tak, partia włoska jest bardzo solidnym otwarciem. Obecnie gra ją nawet kandydat do tytułu mistrza świata Magnus Carlsen. Sam też grywałem ją czarnym kolorem: link. W pracy trenerskiej miałem kilkanaście zajęć na ten temat. Dlatego napisanie książki nie było dla mnie trudnym problemem.

Do współpracy zaprosiłem silnego mistrza w grze korespondencyjnej Uwe Bekemanna, z którym wydałem już dwie prace: link 1 i link 2.

Italienische Partie – richtig gespielt
Jerzy Konikowski i Uwe Bekemann
Joachim Beyer Verlag 2013
191 stron
ISBN 978-3-940417-16-9

Dwa lata temu wydawca Joachim Beyer odszedł na zasłużoną emeryturę i rolę szefa w firmie przejął Robert Ullrich, który aktywnie kontynuuje działalność swego poprzednika. W programie wydawnictwa jest wiele książek o tematyce szachowej. W planie są oczywiście także wznowienia starych publikacji.

Robert Ullrich zaproponował mi dalszą współpracę i wspólnie uzgodniliśmy do opracowania kilka tematów. Pierwszym projektem jest książka repertuarowa dla białych po 1.e4. Zawiera ona 13 rozdziałów i 78 przykładowych partii. Jej celem jest pomoc młodym adeptom gry szachowej w szybkim opracowaniu własnego repertuaru debiutowego. Optymistyczny tytuł „1.e4 zwycięża” ma zachęcić do jej kupna.

Współautorem książki jest mistrz w grze korespondencyjnej i autor kilku monografii debiutowych Uwe Bekemann, z którym napisałem już jedną wspólną pracę o gambicie królewskim.

Dla przypomnienia: w 1999 roku ukazała się podobna tematycznie moja książka „Gram 1.e4!” w wydawnictwie Piotra Kaczorowskiego.

1.e4 siegt!
Jerzy Konikowski i Uwe Bekemann
Joachim Beyer Verlag 2013
251 stron
ISBN 978-3-940417-42-8

////////////////////////////////////

1.e4 siegt!
2 wydanie rozszerzone
Jerzy Konikowski i Uwe Bekemann
Joachim Beyer Verlag 2020
286 stron
ISBN 978-3-95920-127-8

Wersja angielska

Chyba każdy początkujący szachista stoi przed dylematem: co grać, zarówno białymi, jak i czarnymi? Gdy zostałem członkiem OKO „Caissa” Bydgoszcz i zdecydowałam się na poważne uprawianie szachów, zadałem komuś w klubie to pytanie. Trenerów w tamtych czasach nie było.

Poradzono mi: białymi zaczynaj partię koniecznie ruchem 1.e4 i po symetrycznej odpowiedzi graj gambit królewski. To nauczy ciebie taktyki. A czarnymi próbuj na początku wszystko, abyś wyczuł, co ci najbardziej odpowiada.

Jednocześnie polecono mi dwa tomy „Teorii debiutów szachowych” Keresa w języku polskim, które wtedy można było bez problemu kupić w księgarniach. Tak też zrobiłem. Dzięki tym książkom przygotowałem sobie repertuar białymi po otwarciu królewskim pionkiem.

Na początku grałem gambit królewski, ale większych sukcesów w tym otwarciu nie odnosiłem. Za dużo partii remisowałem. Włączyłem więc szybko do gry inne otwarcia: debiut centralny, obronę 2 skoczków i w końcu partię hiszpańską.

Po latach dowiedziałem się, że to była prawidłowa droga. Już jako trener kadry Polskiego Związku Szachowego miałem możliwość dyskutowania o tych sprawach z szachistami i trenerami Związku Radzieckiego, którzy potwierdzili, że każdy szachista zanim będzie stosował partię hiszpańską musi przejść fazy wstępne, w tym koniecznie powinno być miejsce na gambit królewski. Tego samego zdania był Borys Spasski, którego zapytałem w tej kwestii w trakcie jednej z rund Bundesligi. Były mistrz świata wyraził nawet tezę, że kto nigdy nie grał tego gambitu, to nie zrozumie dobrze istoty taktyki szachów!

W swojej pracy trenerskiej zwracałem uwagę moim podopiecznym na ten aspekt. Niestety obecnie młodzi adepci szachów często wybierają schematy po 1.d4, bo tutaj nie potrzeba się dużo uczyć. Należy więc pochwalić inicjatywę corocznej organizacji turnieju „Królewski Gambit Radomia”, który zmusza zawodniczki i zawodników do poznawania idei gambitu!

Jak doszło do tego, że napisałem książkę o gambicie królewskim? Pewnego razu wydawca Joachim Beyer zapytał mnie, czy nie mógłym przygotować książki o tym gambicie, ponieważ jest zapotrzebowanie na ten temat i to pasuje do serii „…richtig gespielt”.

Obiecałem, że to chętnie zrealizuję, ponieważ temat jest bardzo interesujący i mam tutaj duże doświadczenia. Ale w późniejszym terminie, gdyż w tym momencie mam do wykończenia inne projekty. Ostatecznie ustaliliśmy, że książka powinna być gotowa w 2010 roku. Niestety obietnicy nie dotrzymałem. Temat okazał się zbyt trudny i wymagał dalszych głębokich analiz.

Ostatecznie zaproponowałem współpracę graczowi korespondencyjnemu Uwe Bekemannowi, który jest redaktorem pisma „Fernschachpost” i autorem kilku książek debiutowych. Dla tego pisma od kilku lat  piszę teoretyczne artykuły.

To przyśpieszyło tok pracy i przed kilkoma dniami książka ukazała się wreszcie w księgarniach. Niestety wydawnictwo przeoczyło fakt, że na okładce nie ma nazwiska mojego partnera. Na szczęście jest na drugiej stronie i tylnej okładce. Takie rzeczy się rzadko zdarzają, ale można je nieraz spotkać. Mój współpracownik przyjął to wydarzenie ze spokojem. Obecnie pracujemy razem nad kolejną książką.

Uwe Bekemann w Wikipedii

Uwe Bekemann w Facebook

Nasza praca składa się z 27 rozdziałów, 81 tematycznych partii i ma w sumie 256 stron. Jest więc sporo materiału do samodzielnej pracy. Po jej gruntownym przestudiowaniu każdy powinien poznać główne idee królewskiego gambitu z możliwością włączenia go swego repertuaru debiutowego.

Königsgambit – richtig gespielt
Jerzy Konikowski i Uwe Bekemann
Joachim Beyer Verlag 2012
256 stron
ISBN 978-3-940417-26-8

II wydanie (2022)

319 stron
ISBN 978-3-95920-151-3

W trakcie kilkuletniej pracy trenerskiej w punkcie szkoleniowym w Essen poznałem szachistki i szachistów, którzy w tym czasie zaliczali się do czołówki kadry młodzieżowej (do 25 lat) w naszym kraju związkowym. Większa część z nich traktowała hobbystycznie szachy i po skończeniu szkół (studiów), podjęciu pracy zawodowej i założeniu rodziny odeszła od wyczynowego uprawiania naszej dyscypliny.

Inni próbowali połączyć uczestnictwo w turniejach z zawodowymi obowiązkami. Do tej grupy należał Olaf Heinzel. Przez wiele lat pracował jako manager w dużym hotelu na terenie Bawarii i każdy wolny czas wykorzystywał na granie w turniejach. Wystarczyło to na uzyskanie tytułu mistrza międzynarodowego. Później Olaf zmienił zajęcie i został pracownikiem firmy organizującej imprezy szachowe. W ostatnich latach ma własny biznes.

Z Olafem spotykam się dość często na różnych imprezach szachowych. Zawsze wita mnie serdecznie słowami: „Cześć trenerze”. W trakcie meczu o mistrzostwo świata Anand-Kramnik w Bonn był szefem biura prasowego. Gdy  wszedłem tam po raz pierwszy po akredytację, to natychmiast zostałem zareklamowany jako jego były trener.

Jest to miłe chyba dla każdego trenera, gdy podchodzą do  niego byli podopieczni i przypominają dawną współpracę. Kilka lat temu podeszła do mnie młoda kobieta z dwójką dzieci. Przedstawiła się, ale nie bardzo mogłem ją „zaszufladkować”. Przypomniała więc mi, że kiedyś była na szkoleniu kadry niemieckiej juniorek i ja tam byłem trenerem!

Wracam do przedstawionej książki. W 2008 roku ustaliłem z wydawcą Joachimem Beyerem kolejny temat o obronie holenderskiej po ruchach 1.d4 f5.

Pewnego razu spotkałem Olafa i nagle przypomniałem sobie, że mój były podopieczny od czasu do czasu stosuje tę obronę. Zaproponowałem więc współpracę i tak na początku 2010 roku ukazało się nasze wspólne dzieło.

Jest to książka repertuarowa dla czarnych. Proponujemy cztery systemy:

1. „Leningradzki z rozwojem gońca na g7” (1.d4 f5 2.g3 Sf6 3.Gg2 g6).
2. „Kamienna ściana” (1.d4 f5 2.g3 Sf6 3.Gg2 e6 4.c4 d5).
3. „Klasyczny system” (1.d4 f5 2.g3 Sf6 3.Gg2 e6 4.Sf3 d6).
4. „System Alechina” (1.d4 Sf6 2.g3 Sf6 3.Gg2 e6 4.Sf3 Ge7 5.0-0 0-0 6.c4 Se4).

W uzupełnieniu analizujemy 40 tematycznych partii.

Holländisch – richtig gespielt
Jerzy Konikowski i Olaf Heinzel
Joachim Beyer Verlag 2010
149 stron
ISBN 978-3-88805-499-0

II poprawione i uzupełnione o nowe przykłady wydanie oraz w nowej okładce ukazało się w 2014 roku.

Holländisch – richtig gespielt
Jerzy Konikowski i Olaf Heinzel
Joachim Beyer Verlag 2014
183 strony
ISBN 978-3-940417-64-0

Wersja angielska

W pracy trenerskiej polecałem moim podopiecznym stosowanie debiutów pasujących do ich stylu gry. Ale zanim to się wykrystalizowało w grze każdego młodego gracza, trzeba było coś wstępnie polecić, przygotować materiały, wyjaśnić strategię i taktykę danego otwarcia.

Sam wychodziłem – na bazie moich wieloletnich doświadczeń – z założenia, że najlepszym obiektem studiów dla młodych zawodników jest obrona sycylijska, która jest bardzo bogata w motywy strategiczno-taktyczne. Po jakimś czasie zawodnik jest już sam w stanie określić, co mu najbardziej „leży” i co  chciałby włączyć na stałe do swego repertuaru debiutowego.

Sama obrona sycylijska jest bogata w różne systemy i warianty. Moim zdaniem najbardziej wartościowe pod kątem różnorodności w  motywy jest system smoczy i Najdorfa. W moim punkcie szkoleniowym w Essen przez wiele lat trenowałem z podopiecznymi „Najdorfa”. W ciągu kilku lat zebrał się materiał analityczno-informacyjny (także w trakcie mojej współpracy z Radosławem Wojtaszkiem) i na bazie tych doświadczeń powstała ta praca.

Jest to książka repertuarowa. Zalecam w niej zapoznanie się z systemem Najdorfa i to w całej jego rozciągłości. Czytelnik ma poznać możliwie wszystkie powstające warianty w tym systemie  i jakie wynikają w nich plany strategiczno-taktyczne.

Po ruchach 1.e4 c5

białe mogą też, oprócz 2.Sf3, grać 2.Sc3 (rozdział 1), 2.c3 (rozdział 2), 2.d4 (rozdział 3) i 2.f4 (rozdział 4).

2.Sf3 d6

3.d4

Wariant po 3.Gb5+ został omówiony w rozdziale 5.

3…cxd4 4.Sxd4

Możliwość 4.Hxd4 przedstawiłem w wprowadzeniu.

4…Sf6 5.Sc3 a6

6.Gg5

6.f3 (rozdział 6)
6.Ge3 (rozdział 7)
6.f4 (rozdział 8)
6.g3 (rozdział 9)
6.Ge2 (rozdział 10)
6.Gc4 (rozdział 11)
Inne warianty po 6.h3, 6.a4, 6.Gd3 i 6.Wg1 zostały omówione w wprowadzeniu.

6….e6 7.f4

7.Gc4, 7.He2, 7.Hf3, 7.Hd3 i 7.Hd2 zostały przedstawione w wprowadzeniu.

7…Ge7

7…Hb6 (rozdział 12)
7…b5 (rozdział 13)
7…Hc7 (rozdział 14)
7…Sbd7 (rozdział 15)
7…Sc6 (rozdział 16)
7…h6 (rozdział 17)

8.Hf3 Hc7 9.0-0-0 Sbd7 10.g4

10.Hg3 i 10.Ge2 zostały omówione w wprowadzeniu.

10…b5 11.Gxf6 Sxf6 12.g5 Sd7

12.a3

12.f5 jest przedstawione w rozdziale 18.

Uzupełniający rozdział 19 zawiera 65 komentowanych partii.

Modernes Sizilianisch – richtig gespielt
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag 2006
262 strony
ISBN 3-88805-490-7

////////////////////////

II wydanie zostało rozszerzone o nowe materiały i zostały też poprawione błędy analityczne.

Modernes Sizilianisch – richtig gespielt
II wydanie
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag 2014
304 strony
ISBN 978-3-940417-59-6

///////////////////////////////

III wydanie ukazało się w 2020 r.
ISBN 978-3-95920-104-9

///////////////////////////////

Modernes Sizilianisch – richtig gespielt
IV poprawione wydanie
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag 2021
335 stron
ISBN 978-3-95920-128-5

Nie jest to książka repertuarowa, w której polecałbym jakieś konkretne warianty dla jednej ze stron. Starałem się tutaj przedstawić, w obiektywny sposób, wszystkie możliwości i wynikające w nich główne plany gry. W wprowadzeniu omówiłem struktury pionkowe występujące najczęściej w gambicie hetmańskim, a więc izolowany pionek w centrum, wiszące pionki, formacja c3-d4 (lub c6-d5), wolny pionek i struktura karlsbadzka.

W sumie w książce jest 21 rozdziałów i 50 przykładowych partii ze współczesnej praktyki turniejowej. Po posunięciach 1.d4 d5

omówiłem, oprócz 2.c4, także ruchy 2.Sf3, 2.Sc3 i nawet 2.e4, aby czytelnik grający czarnymi gambit hetmański wiedział, jakie niebezpieczeństwa oczekują go w tych wariantach. Po przestudiowaniu tej pracy czytelnik będzie miał ogólne pojęcie o gambicie. Potem po wyborze jakiś konkretnych wariantów będzie musiał sięgnąć po bardziej specjalistyczną literaturę, aby je już szczegółowo poznać.

Modernes Damengambit – richig gespielt
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag 2004
II wydanie 2007
237 stron
ISBN 978-3-88805-483-9

Damengambit – richig gespielt
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag 2015
III poprawione wydanie
247 stron
ISBN 978-3-95920-007-3

Na początku 2003 roku zadzwonił do mnie Joachim Beyer i oznajmił, że jego wydawnictwo chce teraz wzmocnić nacisk na debiutową serię „…richtig gespielt” („…prawidłowo zagrane”). Ma być ona przeznaczona dla szachistów klubowych średniej klasy.

Poprosił jednocześnie o moją ocenę w tej kwestii i ewentualne propozycje, jeśli jestem oczywiście gotowy wziąć udział w tym długofalowym projekcie. Przedsięwzięcie uznałem za bardzo dobre. Jest bowiem wiele książek o otwarciach dla szachistów wyczynowych i zawodowych, natomiast mniej dla niższych kategorii.

Już w trakcie tej rozmowy ustaliliśmy plan mojego działania. Zacząłem od obrony skandynawskiej.

Sam grywałem w tej obronie aktywnie wariant po 1.e4 d5 2.exd5 Hxd5 3.Sc3 Hd6!? W 1996 roku ukazała się w serii „Aktualności debiutowe” moja książka „Die Skandinavische Verteidigung”. Miałem więc duże doświadczenie w tym temacie.

Pod koniec 2003 roku ukazała się moja praca „Skandinavisch – richtig gespielt”. Temat omówiłem na 216 stronach, 24 rozdziałach i 40 przykładowych partiach. Trzy lata później ukazało się II wydanie.

W międzyczasie seria zyskała nowych autorów. Były mistrz świata Anatoli Karpow napisał dwie książki o obronie Caro-Kann i partii angielskiej. Legenda niemieckich szachów Wolfgang Uhlmann wydał książkę o swojej ulubionej obronie francuskiej, Gennadi Nesis o obronie królewsko-indyjskiej i Juri Razuwajew  o gambitach.

Skandinavisch – richtig gespielt
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag
96142 Hollfeld 2003
II wydanie 2006
216 stron
ISBN 3-88805-421-4

Jest to kontynuacja pierwszej części „Schnellkurs der Schacheröffnungen – Theorie” (Szybki kurs debiutów – teoria). Drugi tom zawiera 210 partii z aktualnej praktyki turniejowej (lata 1990-2002). Wszystkie partie mają duże znaczenie i są ściśle powiązane z częścią teoretyczną.

I wydanie ukazało się w 2003 roku, natomiast drugie w 2006 roku.

Schnellkurs der Schacheröffnungen – Praxis
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag
96142 Hollfeld
269 strony
ISBN 3-88805-294-7

Międzynarodowa Wystawa Książki we Frankfurcie nad Menem jest największą imprezą tego typu w świecie. Jeździłem tam wielokrotnie, aby spotkać się z Joachimem Beyerem w celu omówienia naszych wspólnych planów wydawniczych. We Frankfurcie miał zawsze stoisko ze swoimi książkami.

W 2001 roku wziąłem do Frankfurtu moją polską książkę „Szybki kurs debiutów” (Penelopa 2000). Zaproponowałem, aby coś podobnego wydać w Niemczech. Joachim Beyer  bez zastanowienia przyjął moją propozycję. Ustaliliśmy, że przygotuję to w dwóch tomach: teoria i praktyka.

W następnym roku pierwsza część pracy była gotowa. Wcześniej Beyer zadzwonił do mnie z nowiną, że wstęp napisał sam Karpow. „Jak do tego doszło” – zapytałem. „Po prostu poprosiłem go o to” – odpowiedział. Joachim Beyer miał stały kontakt z byłym mistrzem świata, ponieważ wydał kilka jego książek.

Książka ukazała się w 2002 roku. Ma 301 stron i została wydana w twardej okładce. Spotkała się z pozytywnymi recenzjami, co odbiło się na dobrej sprzedaży. W następnym roku wyszło II wydanie, w 2005 roku III wydanie, w 2011 roku IV wydanie, natomiast w 2013 roku V wydanie.

Jest oczywiście trudno na 301 stronach omówić dokładnie wszystkie debiuty. Książka ma więc taki cel, aby w ogólnych zarysach pokazać istniejące otwarcia szachowe. Kto chce poznać już dokładniej odpowiednie warianty, musi sięgnąć po bardziej specjalistyczną  literaturę.

Książka jest dalej w sprzedaży i na razie wygląda na to, że będzie jeszcze długo istnieć na niemieckim rynku. Podobno polska wersja kursu też sprzedaje się świetnie, ale nie znam szczegółów. Wydawnictwo Penelopa nigdy nie zdradziło mi ilości sprzedanych egzemplarzy.

Angielskie wydanie

Nieco zmieniona okładka IV wydania

Schnellkurs der Schacheröffnungen -Theorie
Jerzy Konikowski
Joachim Beyer Verlag
96142 Hollfeld
301 stron
Wydania I-III (ISBN 3-88805-293-9)
Wydanie IV (ISBN 978-3-88805-293-4)

V wydanie z 2013 roku (ISBN 978-3-940417-36-7) zostało uzupełnione o nowe materiały i analizy. Posiada też nową szatę graficzną.

VII wydanie (2020) niezmienione tylko z miękką okładką (ISBN 978-3-95920-116-2).

VIII wydanie w nowej wersji (2021)
350 stron
ISBN 978-3-95-920-131-5

IX poprawione wydanie (2023)
367 stron
ISBN 978-3-95-920-131-5

////////////////////////

Książka ta znalazła się w trójce najlepszych pozycji w historii szachowej literatury w języku niemieckim w temacie „Debiuty”!