Archiwum kategorii ‘Informatyka i szachy’

sty
18

Niedawno zakończony mecz o mistrzostwo świata stał się okazją do zapoznania się z ciekawymi przemyśleniami jednego z głównych analityków Ananda, czyli naszego czołowego szachisty, am Radosława Wojtaszka. Swoje uwagi i refleksje zawarł w wywiadzie udzielonym Piotrowi Kaimowi, zamieszczonym w numerze 7(39)2013 czasopisma związkowego MAT. Warto zapoznać się z tym artykułem, gdyż Radek uczynił coś na czym chyba nam wszystkim zależało, czyli uchylił rąbka tajemnicy związanej z przygotowaniami przedmeczowymi, oraz z różnymi problemami związanymi z przebiegiem tego wydarzenia.

Oczywiście nasz analityk nie ujawnił wszystkich szczegółów, uzasadniając iż nie jest upoważniony do przekazywania opinii publicznej pewnych faktów. Taka postawa jest całkowicie zrozumiała i godna pochwały gdyż dowodzi, że Radek jest osobą godną zaufania a więc taką, której można powierzyć wszelkie sekrety. Przygotowania przedmeczowe mają charakter niejawny (a nawet tajny), i nawet po porażce mistrza świata i zakończeniu jego współpracy ze sztabem analitycznym, ich członków obowiązuje dochowanie tajemnicy „firmy”.

 Warto tu podkreślić pewną cechę rzadko spotykaną w obecnych czasach, a mianowicie niezwykłą skromność Radka Wojtaszka, który w trakcie rozmowy z Piotrem Kaimem daleki był od przypisywania sobie jakiś szczególnych osiągnięć w pracy analitycznej przeprowadzanej dla (byłego już) mistrza świata. Co więcej, Radosław przy każdej okazji podkreślał, iż była to praca zbiorowa, i dlatego wszelkie zasługi czy porażki były i są rozliczane zespołowo. Wywiad, a właściwie jego pierwsza część (druga ukaże się później) jest bardzo ciekawą lekturą szachową, do przeczytania której zachęcam wszystkich miłośników szachów.

Nasz arcymistrz poruszył też pewną interesującą kwestię, mianowicie opowiedział o roli komputerów w pracy analitycznej. Ze względu na objętość artykułu nie podawał szczegółów, ale zasygnalizował ten ciekawy i często błędnie rozumiany problem. W obecnych czasach nikogo nie powinno dziwić wykorzystanie komputerów (programów komputerowych) w najróżniejszych dziedzinach naszego życia. Czasami wręcz nie wyobrażamy sobie świata bez tych urządzeń, które bardzo ułatwiają nam różne prace, obliczenia, analizy, itp. Szachy nie są tu wyjątkiem. Programy szachowe są powszechnie wykorzystywane jako bazy rozegranych partii oraz ułatwiają przeprowadzanie analiz szachowych. Służą na przykład do oceny wariantów, gdyż dzięki wynikom ich pracy możemy szybko wyłapać jakiś wcześniej niezauważony gruby błąd. Właśnie o tym mówił Radek Wojtaszek: „staramy się jednak myśleć po ludzku i używać komputerów tylko po to, aby eliminować grube błędy”. Pamiętajmy że program komputerowy robiący analizy nie może zastąpić naszego umysłu. Radek powiedział: „komputer nie jest od tego, by proponować idee – od tego jesteśmy my”. Tak, to my tworzymy plany i idee, my gramy partie przy pomocy naszego mózgu i to właśnie na nim spoczywa odpowiedzialność za wybór planów strategicznych i konkretnych wariantów, a komputer ma nam pomóc w ich ocenie. Daje on nieocenione usługi wszystkim szachistom, w szczególności zawodowcom i wszystkim tym, którzy szukają nowych lepszych i silniejszych rozwiązań na szachownicy.

Krzysztof Kledzik

Dalej »
paź
07

Techniki informatyczne w szachach

Szachy i komputery

Początki

W tym rozdziale przedstawię w dużym skrócie, jak komputery odgrywały coraz większą rolę w szachach. Więcej przeczytacie w innych rozdziałach, przede wszystkim w tych poświęconych superkomputerom szachowym, sławnym meczom człowiek kontra maszyna i rywalizacji silników.

Jeśli nie liczyć trików z człowiekiem ukrytym pod stołem z szachownicą i podobnych, próby użycia maszyn do gry w szachy podejmowano już ponad pół wieku temu. Na początku, w połowie XX wieku, uważano, że nauczenie komputera, jak grać, nie będzie miało praktycznego znaczenia, będzie jedynie punktem wyjścia do rozwiązania innych problemów. W 1951 roku, czyli jeszcze przed pojawieniem się komputerów zdolnych do tak zaawansowanych obliczeń, sławny Alan Turing zaprojektował (oczywiście wyłącznie na papierze) pierwszy program szachowy. Rok później, z braku odpowiedniego sprzętu, rozegrał partię z człowiekiem, symulując działanie programu we własnej pamięci. Wcześniej, pod sam koniec lat 40., Claude Shannon, również matematyk, opracował podstawowe strategie silnika: analizę wszystkich posunięć do określonej głębi drzewa wariantów, którą nazwał „A”, i analizę tylko wybranych, wyznaczonych na podstawie wiedzy szachowej, którą nazwał „B”.

Dietrich Prinz w 1951 roku zdołał nauczyć jeden z wczesnych komputerów znajdywania mata w dwóch posunięciach.

Pod koniec lat 50. komputery nie tyle umiały grać w szachy, co rozegrać partię zgodnie z regułami. Taki program napisał w 1958 roku pracownik IBM-a Alex Bernstein. W tym samym czasie powstał program NSS, opracowany przez Allena Newella, Herberta Simona i Cliffa Shawa, wykorzystujący podstawowy algorytm liczenia wariantów i „odcinania” wybranych (ang. alpha-beta pruning, patrz rozdział poświęcony silnikom) natychmiast po uznaniu ich za mniej obiecujące.

Wcześniej niedostateczne zasoby sprzętowe wymagały ograniczenia liczby pól. Pierwszym programem zdolnym rozegrać taką partię (na szachownicy 6 × 6, bez gońców, roszady, promocji piona na gońca i prawa do pierwszego ruchu pionem o dwa pola) był Los Alamos chess, stworzony w 1956 roku na programowalny superkomputer MANIAC I, uruchomiony, zanim MANIAC rozpoczął obliczenia związane z budową bomby atomowej. (Piszę: superkomputer, a wcześniej o tym, że brakowało mu mocy, ale kilka tysięcy lamp próżniowych miało bardzo niską wydajność).

W latach 1959–1962 kilku studentów MIT-u napisało kod zdolny do pokonania szachisty amatora. Pracujący w Micie Richard Greenblatt dodał do niego sporo wiedzy szachowej, co pozwoliło programowi MacHack VI działającemu na komputerze DEC-PDP-6 osiągnąć w turnieju z udziałem ludzi ranking typowy dla przeciętnego gracza. Na początku lat 60. mistrz świata w szachach Michaił Botwinnik, z wykształcenia elektrotechnik, rozwinął na radzieckich komputerach, o bardzo ograniczonych możliwościach, techniki wybierania najlepszych posunięć do analizy.

W latach 1966–67 rozegrano pierwszy mecz między komputerami: Kaissa – Kotok-McCarthy.

Oprogramowanie wykonało wielki skok w latach 70. Wtedy pojawiły się tak podstawowe dziś elementy, jak: książki otwarć, tablice transpozycji, tablice końcówek, a także nowe algorytmy oceny pozycji (takie jak iteratywne pogłębianie) i przede wszystkim plansze bitowe. (O tym wszystkim przeczytacie w rozdziałach opisujących różne typy oprogramowania szachowego i działanie silnika).

Jednak w latach 70. był okres, gdy najmocniejszy silnik, Chess, stosował metodę brutalnej siły w czystej postaci, bo stosunkowo mało rozwinięte techniki ograniczania liczby wariantów do obliczenia nie zajmowały więcej zasobów niż liczenie wszystkich.

To także wtedy mikrokomputery zaczęły trafiać pod strzechy i silniki szachowe stały się dostępne nie tylko naukowcom. Pierwsze przeznaczone na domowe mikrokomputery były pisane przez hobbystów i dostępne w wersji do samodzielnego wpisania. Wkrótce pojawiły się komercyjne silniki działające na takich komputerach, jak Apple II i TRS-80. W tym samym czasie, w 1977 roku, pionier komputerowych szachów Ken Thompson wraz Joe Condonem stworzyli pierwszy superkomputer zaprojektowany pod tym właśnie kątem, Belle, który w takich obliczeniach był kilkadziesiąt razy szybszy od ówczesnych superkomputerów ogólnego przeznaczenia.

W 1974 roku rozegrano pierwszą edycję mistrzostw świata komputerów, World Computer Chess Championship. (W latach 1980–2001 rozgrywano osobny cykl dostępny wyłącznie dla mikrokomputerów).

W 1977 roku powstała organizacja International Computer Chess Association (ICCA), przemianowana w 2002 roku na International Computer Games Association (ICGA), mająca promować wykorzystanie komputerów w szachach i organizować rozgrywki między nimi.

W tym samym roku pojawił się Chess Challenger, pierwszy domowy komputer szachowy. Pierwsze urządzenia tego typu grały na poziomie początkującego.

W 1980 roku silnik Sargon we współpracy z procesorem Z80 firmy Zilog (tę architekturę wykorzystano m.in. w ZX Spectrum) osiągnął poziom dość silnego amatora. Jedna z jego następnych wersji, zainstalowana na domowym pececie, pokonała w 1989 roku silnik działający na superkomputerze. W tym czasie komputery i programy szachowe były już zdolne sporadycznie zagrozić utytułowanym graczom, na przykład HiTech i Deep Thought pokonały dwóch amerykańskich arcymistrzów: Arnolda Denkera i Benta Larsena.

Jeszcze w połowie lat 80. nie było zgody co do tego, czy komputer kiedykolwiek będzie zdolny pokonać gracza ze ścisłej czołówki. Tak naprawdę uwierzono w to dopiero na przełomie lat 80. i 90., choć jak się okazało, trzeba było dopiero Deep Blue firmy IBM, specjalnie zbudowanego w tym celu superkomputera o setkach procesorów i specjalnie zaprojektowanych układów, wywodzącego się z projektu Deep Thought.

Dalsza część tego interesującego artykułu znajdziecie Państwo na stronie: link.

 

 

 

 

Dalej »
paź
17

Obecnie nie można sobie wyobrazić, aby człowiek mógł wystąpić do pojedynku z jakimś programem szachowym lub komputerem. Przewaga maszyn nad homo sapiens jest decydująca.

Ale jeszcze do niedawna było to możliwe. Po przegranym meczu Garri Kasparowa z komputerem Deep Blue w 1997 roku, nowy mistrz świata Władimir Kramnik przyjął wyzwanie i stanął do rywalizacji przeciwko programowi firmy Chess Base z Hamburga Deep Fritz. Pojedynek odbył się w Bahrain w dniach 2-21 października 2002 roku.

Mecz składał się z 8 partii i wywołał wielkie zainteresowanie mediów na całym świecie. Ostatecznie padł wynik remisowy 4-4.

O tym wydarzeniu sprzed 10 lat przypomina znany publicysta szachowy Dagobert Kohlmyer z Berlina.

ChessBase News

mar
30

„Shredder” jest jednym z najbardziej znanych programów szachowych. Na mojej stronie została opublikowana interesująca recenzja Krzysztofa Kledzika  na ten temat.

lis
23

„Fritz & Czesław” to nauka gry w szachy dla najmłodszych oparta na słynnym programie komputerowym FRITZ.
Przy pomocy prostych ćwiczeń dziecko uczy się zasad gry, nazewnictwa i taktyki. Po serii ćwiczeń gracz przechodzi do serii pojedynków mniej lub bardziej zaawansowanych. Gra w kolorowej oprawie graficznej z zabawnymi komentarzami i wskazówkami.
Program w całości w języku polskim ( napisy i animacja)
Wykorzystaj swoje zdolności, naucz się myśleć z wyprzedzeniem, poznaj zawartość gry w szachy w ciekawy i wesoły sposób. Naucz się grać w szachy w towarzystwie księcia Fritza i jego kuzynki Bianki.
Sprawdź swoje umiejętności i poszerzaj wiedzę, korzystając z ciekawych gier i zadań sytuacyjnych. Jak ustawić piony na szachownicy? Co to jest pat, a co remis? Czym jest opozycja i jak dać komuś mata wchodząc po schodach? Poznasz odpowiedzi na te i wiele innych pytań dzięki licznym grom i pojedynkom.
Rozwiązania pokazane są krok po kroku. Możesz wprawiać się w grze w specjalnie przygotowanych zadaniach. Kiedy już nauczysz się wszystkiego, dołącz do Fritza i pomóż mu pokonać Czarnego Króla w finałowym pojedynku.
Minimalne wymagania sprzętowe Komputer multimedialny PC:
• procesor: Pentium II 233
• 32 MB RAM (16 MB wolnej pamięci)
• 16-bitowa karta dźwiękowa kompatybilna ze standardem soundblaster
• Napęd CD-ROM 16x
• Wymagana rozdzielczość ekranu: 800 x 600 pikseli przy 16-bitowej głębi koloru
• system operacyjny: WIN 98/ME/XP/VISTA/WINDOWS 7
Program kosztuje 40.95zł. Można go zamówić w wydawnictwie „Penelopa” 

Dalej »
cze
29

Niebywała sensacja – zdyskwalifikowano „Rybkę” za oszustwa w programowaniu i kazano właścicielowi zwrócić wszystkie zdobyte nagrody w latach 2006-2010. Przypominam, że właścicielem tego popularnego programu szachowego jest Vasik Rajlich – mąż naszej znakomitej arcymistrzyni Iwety Radzewicz.

Rybka disqualified and banned from World Computer Chess Championships
29 June 2011, 1.42 CET | Last modified: 11:21 | By Peter Doggers | Filed under: Reports | Tags: Computer chess

Association (ICGA) has disqualified and banned Rybka and its programmer Vasik Rajlich from previous and future World Computer Chess Championships. The ICGA accuses Rajlich of plagiarizing two other programs, Crafty and Fruit, and demands that he returns the trophies and prize money of the World Computer Chess Championships in 2007, 2008, 2009 and 2010.

For quite a while there has been some serious turmoil in the computer chess world. When we reported about the Houdini-Rybka match in February of this year, the article triggered lots of comments about the issue of cloning. Was Houdini derived from the Ippolit series? Was it plagiarized from Rybka? And what about Rybka, was it largely based on the code of other engines?
Nine days later we published an article by IM David Levy, President of the International Computer Games Association (ICGA), who shared his thoughts about how to tackle the issue. A few days later he announced the establishment of the ICGA Clone and Derivative Investigation Panel.

Not long after, on March 1st, we received an open letter about the Rybka-Fruit case signed by fourteen chess programmers. They all supported the claim that Rybka was cloned from Fabien Letouzey’s Fruit.

In the last few months all the allegations have been seriously studied by the International Computer Games Association (ICGA). On Tuesday night we received the following text from the ICGA President himself.
Rybka Disqualified and Banned from World Computer Chess Championships
The International Computer Games Association (ICGA) has been conducting an investigation into allegations that, in the chess program Rybka, the programmer Vasik Rajlich plagiarized two other programs: Crafty and Fruit. The ICGA has considered and evaluated the evidence presented to the investigation panel and the report prepared by the panel’s Secretariat. (The report and evidence files are attached.) We would like to thank those members of the panel who contributed to this investigation and the Secretariat for the enormous amount of conscientious work they have put in to this matter.
By a unanimous 5-0 decision of executive members of the ICGA we find ourselves in agreement with the verdict of the Secretariat’s report. We are convinced that the evidence against Vasik Rajlich is both overwhelming in its volume and beyond reasonable question in its nature. Vasik Rajlich is guilty of plagiarizing the programs Crafty and Fruit, and has violated the ICGA’s tournament rules with respect to the World Computer Chess Championships in the years 2006, 2007, 2008, 2009 and 2010. Specifically, Vasik Rajlich, on all five occasions, violated Tournament Rule 2 which requires that:
Each program must be the original work of the entering developers. Programming teams whose code is derived from or including game-playing code written by others must name all other authors, or the source of such code, in their submission details. Programs which are discovered to be close derivatives of others (e.g., by playing nearly all moves the same), may be declared invalid by the Tournament Director after seeking expert advice. For this purpose a listing of all game-related code running on the system must be available on demand to the Tournament Director.
By claiming other programmers’ work as his own, and failing to comply with the abovementioned rule, Vasik Rajlich has unfairly been awarded one shared 2nd-3rd place (in 2006) and four World Computer Chess Championship titles (in 2007, 2008, 2009 and 2010). Furthermore, it seems to the ICGA that Vasik Rajlich clearly knew that he was in the wrong in doing so, since he has repeatedly denied plagiarizing the work of other programmers.
The ICGA regards Vasik Rajlich’s violation of the abovementioned rule as the most serious offence that a chess programmer and ICGA member can commit with respect to his peers and to the ICGA. During the course of the investigation and upon presentation of the Secretariat’s report Vasik Rajlich did not offer, despite repeated invitations from the ICGA to do so, any kind of defence to the allegations, or to the evidence, or to the Secretariat’s report, other than to claim in an e-mail to myself on May 13th 2011 that:
Rybka has does not “include game-playing code written by others”, aside from standard exceptions which wouldn’t count as ‘game-playing’.
The vague phrase “derived from game-playing code written by others” also does not in my view apply to Rybka.
The ICGA is of the view that such a serious offence deserves to be met with correspondingly serious sanctions against the perpetrator. In deciding on appropriate sanctions the ICGA has borne in mind the approach of the International Olympic Committee for dealing with the most serious cases of the violations of its rules.
The ICGA has therefore decided as follows:
1. Vasik Rajlich is hereby disqualified from the World Computer Chess Championships (WCCC) of 2006, 2007, 2008, 2009 and 2010.
2. The 2nd-3rd place awarded to the program called “Rajlich” in the 2006 WCCC is hereby annulled, sole 2nd place is awarded to the program Shredder, and 3rd place in that event is awarded to the program Zappa.
3. The 1st places and World Computer Chess Champion titles awarded to the program Rybka in the 2007, 2008, 2009 and 2010 WCCCs are hereby annulled, and all the other programs that competed in those events are moved up in the final tournament standings by one place. Thus the revised tournament standings and titles for those events will now be as follows.
2007
1st Zappa (World Champion)
2nd Loop
=3rd GridChess
=3rd Shredder
2008
1st Hiarcs (World Champion)
2nd Junior
3rd Cluster Toga
2009
=1st Junior (Joint World Champion)
=1st Shredder (Joint World Champion)
=1st Deep Sjeng (Joint World Champion)
2010
=1st Rondo (Joint World Champion)
=1st Thinker (Joint World Champion)
3rd Shredder
4. In due course those programmers whose programs have been elevated to World Champion (or joint World Champion) status will receive from the ICGA replicas of the Shannon trophy for the appropriate years.
5. The plaques on the Shannon trophy that currently bear the name Rybka (for the years 2007-2010) will be removed from the trophy and new plaques will be engraved with the names of the revised winners of the title.
6. Similarly, the titles of World Computer Speed (Blitz) Chess Champion
that were awarded to Rybka in 2009 and 2010 are hereby annulled. The revised winners of the speed chess title for those years are therefore:
2009 Shredder
2010 Jonny and Shredder (joint champions)
7. Vasik Rajlich is banned for life from competing in the World Computer Chess Championship or any other event organized by or sanctioned by the ICGA.
8. The ICGA demands that Vasik Rajlich return to the ICGA the four replicas of the Shannon Trophy presented at the World Computer Chess Championships in 2007, 2008, 2009 and 2010, and to return to the ICGA all prize money awarded for Rybka’s performances in those events.
David Levy [President – ICGA]
June 28th 2011
Mr Levy also sent us a big number of documents which according to the ICGA form the evidence to the claim that Rybka was plagiarized from Crafty and Fruit. These documents can be downloaded below for anyone who wishes to dive further into the material.
The news is obviously a huge blow for the Rybka team. The impact in the computer chess world must be comparable to arguably the most famous example of doping in athletics: the positive drug testing of Canadian sprinter Ben Johnson in 1988. We’ve asked Vasik Rajlich for a comment and hope to add this later.

Chessvibes

ChessBase News

Dalej »
  • Szukaj:
  • Nadchodzące wydarzenia

    kw.
    13
    niedz.
    2025
    całodniowy The Women’s FIDE Grand Prix Series
    The Women’s FIDE Grand Prix Series
    kw. 13 – kw. 24 całodniowy
      About and Schedule — FIDE Women’s Grand-Prix 2024-2025 Polskę reprezentuje Alina Kaszlińska. Informacja na ChessBase News
    kw.
    25
    pt.
    2025
    całodniowy GCT Poland (rapid)
    GCT Poland (rapid)
    kw. 25 – kw. 27 całodniowy
    Home – Grand Chess Tour  
    kw.
    26
    sob.
    2025
    całodniowy Grand Chess Tour Superbet Rapid&...
    Grand Chess Tour Superbet Rapid&...
    kw. 26 – kw. 30 całodniowy
    W dniach 26-30.04.2025 r. w Warszawie odbędzie się 10. edycja Grand Chess Tour (Superbet Rapid&Blitz). Uczestnicy: Jan-Krzysztof Duda (Polska) Alireza Firouzja (Francja) Weselin Topałow (Bułgaria) Levon Aronina (USA) Maxime Vachier-Lagrave (Francja) Władimir Fedosejew (Słowenia) Praggnanandhaa[...]
    kw.
    28
    pon.
    2025
    całodniowy GCT Poland (blitz)
    GCT Poland (blitz)
    kw. 28 – kw. 29 całodniowy
    Home – Grand Chess Tour
    paź
    10
    pt.
    2025
    całodniowy European Individual Championship
    European Individual Championship
    paź 10 – paź 19 całodniowy
    5th IPCA European Individual Chess Championship 2025
  • Odnośniki

  • Skąd przychodzą

    Free counters! Licznik działa od 29.02.2012
  • Ranking FIDE na żywo

  • Codzienne zadania

    8
    7
    6
    5
    4
    3
    2
    1
    abcdefgh
    Play Computer
  • Zaprenumeruj ten blog przez e-mail

    Wprowadź swój adres email aby zaprenumerować ten blog i otrzymywać powiadomienia o nowych wpisach przez email.