Publikacja ostatniego studium Grzegorza Mazura spotkała się z dużym zainteresowaniem Internautów. Padła propozycja, aby nieco więcej napisać o tego rodzaju kompozycji.
Ogólnie dzieli się studia na artystyczne i analityczne. Kompozytorzy układają przede wszystkim studia artystyczne, które zawierają jakieś oryginalne i kombinacyjne idee. Natomiast trenerzy i autorzy książek o grze końcowej zajmują się najczęściej studiami analitycznymi, które swym charakterem są zbliżone do normalnej gry praktycznej. W ten sposób można wypełniać luki w materiałach szkoleniowych o pozycje, których nie ma w fachowych podręcznikach.
Tak pracował m.in. arcymistrz Jurij Awerbach, autor wielu znakomitych książek o końcówkach.
Proponuję rozwiązanie poniższego studium.
Jurij Awerbach
1948
Białe zaczynają i wygrywają
Moim zdaniem wygrywa 1.Wd7 aby odciąć skoczka. Np. 1…Kh8 2.Wd4 g5 3.Wd7 i pion ginie po 3…g4 4.Wb4.
Holenderski szachista i kompozytor szachowy Henri Weenink pod koniec lat dwudziestych dokonał klasyfikacji końcówek. Efekty swoich badań zawarł w artykule, opublikowanym w lokalnym czasopiśmie szachowym, którego nazwy nie jestem w stanie sobie przypomnieć. Artykuł ten był później przedrukowywany i został zamieszczony w księdze pośmiertnej kompozytora „Gedenkboek Weenink”
Weenink wyodrębnił trzy szkoły kompozycji studiów szachowych:
– szkoła naturalna
– szkoła artystyczna
– szkoła tematyczna
Szkołę naturalną można utożsamiać ze studiami analitycznymi. Określenie naturalna odnosi się do pozycji, która w tego typu studiach jest prosta, o małym nakładzie użytego materiału, słowem może powstać z gry praktycznej.
Weenink przywołuje tu takie nazwiska jak Grigoriew, Hasek, Moravec, Reti czy Selezniew.
Szkołę artystyczną cechuje brak ubocznych rozwiązań (duali), żywa, plastyczna gra, której ozdobą często są efektowne poświęcenia oraz ekonomiczna, otwarta pozycja. Wśród wybitnych kompozytorów tej grupy można wymienić takie nazwiska jak Kubbel czy Rinck.
Wreszcie szkoła tematyczna, której głównym założeniem jest przedstawienie w studium określonego tematu, nawet kosztem naturalności pozycji i jej formy. Nierzadko są wykorzystywane tematy właściwe zadaniom typu mat w x posunięciach, jak Bristol, Nowotny, Plachutta itp. Do czołowych przedstawicieli Weenink zalicza tutaj takie nazwiska jak Kok, Korolkow, Simchowicz.
Oczywiście kompozytorzy nie muszą szufladkować się do danej z grup i mogą tworzyć takie prace, które zawierają elementy właściwe dla wszystkich szkół. Tutaj Weenink wymienia Gorgiewa, Herbstmana i Troickiego.
Przykłady ze:
szkoły naturalnej: http://www.yacpdb.org/?id=293915
szkoła artystycznej: http://www.yacpdb.org/?id=276031
szkoła tematycznej: http://www.yacpdb.org/?id=275806
„Na zakończenie prezentacji złożonych tematów wypada podać dwuchodówkę Weeninka, wybitnego problemisty holenderskiego, mistrza gry praktycznej i cenionego publicysty. Weenink jest autorem podstawowego dzieła, wydanego w serii White’a, pt. „The Chess Problem.”(Problem szachowy). Za szczególnie interesującą uważam I. Część książki, poświęconą historii problemistyki.” [Marian Wróbel, „Tajemnice dwuchodówki”, PIW, Warszawa 1950, s.222 – 223.]
Dziękuję za znakomity artykuł Sangakkara. Niespodziewanie dla mnie ten wpis spotkał się z dużym zainteresowaniem Internautów. Dla tych osób, które chcą się zająć kompozycją, polecam trochę fachowej literatury w j.polskim: http://www.konikowski.net/literaturafachowa.php
Ostatnio ukazała się biografia Dawida Przepiórki http://www.blog.konikowski.net/2013/06/06/mistrz-przepiorka/ Jej w niej zbiór 160 świetnych zadań mistrza, w tym studia. Analiza tych problemów może być pomocna w zrozumieniu różnych mechanizmów kompozycji szachowej.
Różne aspekty kompozycji omówiłem w książce „Kompozycja w treningu szachisty”:
http://www.blog.konikowski.net/2011/08/07/kompozycja-w-treningu-szachisty/
Raj777 poruszył inny temat. Tym zajmieny się również na blogu, ale później.
Przytoczone przez Sangakkarę studium szkoły tematycznej (Korolkow & Mitrofanow 1957) to prawdziwe arcydzieło na temat Feniksa!