Na blogu Gali Śledziewskiej został opublikowany krytyczny tekst Petera Żdanowa dotyczący FIDE Grand Prix kobiet: Zaproszenie do rzetelnego wyboru gracza:

Kobiece szachy są względnie zaniedbane w porównaniu do męskich. Jeśli zapytać typowego miłośnika szachów, co to jest Women’s Grand Prix i kto się do niego kwalifikuje, odpowiedzią zwykle będzie cisza.

Jak na razie, FIDE Women’s Grand Prix jest cyklem turniejów kołowych z ładnymi nagrodami pieniężnymi i możliwościami zwiększenia umiejętności przez spotkania z innymi silnymi arcymistrzyniami. Jednym z głównych celów odbywania się tych turniejów jest wyłonienie pretendenta, tj. szachistki, która spotka się ze zwycięzczynią Kobiecego Pucharu Świata w meczu o tytuł mistrzyni świata. Tak więc, w pewnym sensie Grand Prix jest półfinałem mistrzostw świata, gdyż wygranie go upoważnia do finałowego meczu o koronę.

Trudno jest śledzić mistrzostwa świata kobiet, więc krótkie przypomnienie:

Obecną mistrzynią świata jest Hou Yifan z Chin. Ona też zabezpieczyła sobie pierwsze miejsce w cyklu Women’s Grand Prix.

Mistrzostwa Świata Kobiet odbędą się w listopadzie 2012 w Chanty-Mansyjsku, Rosja. Jeśli Hou Yifan obroni tam tytuł, będzie grała w 2013 roku mecz przeciwko pani (pretendence), która zajmie drugie miejsce w cyklu Women’s Grand Prix. Jeśli Hou straci tytuł w listopadzie, będzie grała z nową mistrzyią, gdyż zakwalifikowała się do meczu przez cykl Grand Prix.

Oczywiście, można się spodziewać, że tylko najlepsze z najlepszych kwalifikują się do cyklu Grand Prix – na podstawie ich osiągnięć i siły gry. Jednakże, rzućmy okiem na listę uczestniczek i wskażmy, na jakiej podstawie zostały zaproszone:

1. Hou, Yifan (mistrzyni świata 2010) 2. Ruan, Lufei (finalistka mistrzostw świata 2010) 3. Koneru, Humpy (półfinalistka mistrzostw świata 2010) 4. Zhao, Xue (półfinalistka mistrzostw świata 2010) 5. Kosintseva, Tatiana (ranking 2566,00 / lipiec 2010 i styczeń 2011) 6. Stefanova, Antoaneta (ranking 2553,00 / lipiec 2010 i Jstyczeń 2011) 7. Kosintseva, Nadezhda (ranking 2551,50 / lipiec 2010 i styczeń 2011) 8. Muzychuk, Anna (ranking 2528,00 / lipiec 2010 i styczeń 2011) 9. Lahno, Kateryna (ranking 2526,50 / lipiec 2010 i styczeń 2011) 10. Cmilyte, Viktorija (by rating 2526,50 / lipiec 2010 i styczeń 2011)

Sześć nominowanych przez organizatorów każdego turnieju:

11. Ekaterina Kovalevskaya (Rostov) 12. Ju Wenjun (Shenzhen) 13. Alexandra Kosteniuk (Nalchik) 14. Alisa Galiamova (Kazan) 15. Elina Danielian (Jermuk) 16. Betul Cemre Yildiz (Istanbul)

Dwie nominowane przez prezydenta FIDE:

17. Zhu Chen 18. Batkhuyag Munguntuul

W Shenzhen Tan Zhongyi (2447, CHN) też uczestniczyła.

Ponadto, obecna lista ma cztery nowe nazwiska: Monika Socko (2481, POL), Nino Khurtsidze (2456, GEO), Lilit Mkrtchian (2450, ARM), Kubra Ozturk (2296, TUR). O ile wiem, powody ich włączenia nawet nie zostały urzędowo stwierdzone.

Teraz trochę podstawowych rachunków. Tylko 10 szachistek zostało zaproszonych do Grand Prix na zasadzie konkurencji, 13 następnych otrzymało pewnego rodzaju dzikie karty. Podsumowując, ok. 57% szachistek uczestniczy w Grand Prix nie z powodu wspaniałych umiejętności szachowych, ale po prostu dlatego, że pewien urzędnik FIDE lubi je lub ponieważ ktoś ma pieniądze i życzenie, żeby ustawić etap Grand Prix specjalnie dla nich! Czy można sobie wyobrazić inny renomowany sport, gdzie ma się możliwość zapłacenia kilkuset tysięcy dolarów i wprowadzenia do półfinału cyklu mistrzostw świata, bez względu na międzynarodowy ranking?

Nie zrozumcie mnie źle, nie mam zamiaru ranić uczuć uczestniczek. Jedno, przeciwko czemu protestuję, jest to, że sport ma być sprawiedliwy, a nowoczesne kobiece szachy na wysokim poziomie nie są. Oczywiście, każdy ma różne warunki treningowe. Na przykład, niektórych atletów stać na trenowanie na najwyższym poziomie i podróżowanie, podczas gdy innych na to nie stać. Niemniej jednak, można typowo spodziewać się, że gracze mają równe legalne szanse walki o koronę. Sposób, w jaki działa teraz ten system, talent i umiejętności liczą się tylko do pewnego stopnia, gdyż dość często nie będziesz zaproszony, chyba że masz silnych sponsorów lub znajomości w FIDE. Przeciwnie, jeśli je masz, twoje szanse na sukces znacznie zwiększają się. Niestety, zawodowe kobiece szachy stają się sportem „płać za wygraną”.

Znaczącym przykładem występowania osobistych powiązan ponad szachowe mistrzostwo jest to, że IM Ekaterina Atalik (2448), która razem ze swoim mężem GM Suatem Atalikiem ma konflikt z wice-prezydentem FIDE i prezydentem Tureckiej Federacji Szachowej Ali Nihat Yazichi, nie bierze udziału, podczas gdy dwie znacznie słabsze tureckie szachistki z rankingiem 2200-2300 otrzymały dzikie karty. Co więcej, można się zapytać: dlaczego szachistki z rankingiem wyższym niż Ekaterina Atalik nie uczestniczą?

ChessBase zwykle jest zwykle na tyle uprzejma, że publikuje ciekawe informacje od czytelników. Pozwólnie mi spróbować przewidzieć niektóre z uwag i odpowiedzieć na nie z wyprzedzeniem.

Kogo obchodzi, że jacyś względnie słabi gracze dostają dzikie karty? Oni i tak nie mają wpływu na końcową klasyfikację.

Po pierwsze, nie wszyscy gracze, którzy dostali dzikie karty, są słabi w sensie niemożności rywalizowania o tytuł pretendenta lub przynajmniej wplywu na końcową klasyfikację. Po drugie, jeśli sprawdzi się listę rankingową kobiet, można zauważyć, że spora liczba najsilniejszych szachistek nie uczestniczy. Dlaczego? Po trzecie, nie mam problemu z niektórymi szachistkami, mających przyjaciół wśród organizatorów i sponsorów. To jest znakomite! Ale dlaczego oni po prostu nie zaoferują im opłat kontraktowych i/lub zorganizują prywatne super turnieje, zamiast wpływać na oficjalny cykl mistrzostw świata?

Twoja opinia jest stronnicza, ponieważ jest tu konflikt interesów. Twoja żona jest znaną arcymistrzynią i potencjalną uczestniczką cyklu Grand Prix, dlatego jesteś po prostu rozczarowany, że nie otrzymała zaproszenia.

Wierzcie mi lub nie, próbuję być obiektywny i krytykować rzeczy, które uważam za niesprawiedliwe, nieważne, czy dają mi korzyść, czy szkodzą mi i moim przyjaciołom. Oczywiście, jak każdy człowiek, szybciej zauważam, że coś się źle dzieje, jeśli dotyczy to osobiście mnie w negatywny sposób. Faktycznie, gdy rozmawialiśmy o tej sytuacji z najwyższym przełożonym w dobrze znanej firmie IT, częściowo żartem sugerował, żeby zorganizować jeden z następnych turniejów Grand Prix, żeby arcymistrz Pogonina zakwalifikowała się do niego automatycznie. Naturalnie, odrzuciłem jego szczodrą ofertę, ponieważ nie chcę działać zgodnie z niesprawiedliwymi zasadami, które są obecnie powszechną praktyką.

Każdy może krytykować system. Ale gdzie znajdziesz fundusze na organizację turnieju, jeśli nie pozwolisz organizatorom rozprowadzać dzikie karty?

To jest trudne pytanie. Moim zdaniem, FIDE powinna albo w końcu znaleźć model biznesowy, który pozwoliłby na zarabianie promując szachy, albo przynajmniej współpracować tylko z szachowymi patronami, którzy szczerze są zainteresowani utrzymaniem sprawiedliwej rywalizacji, jako przeciwieństwo do nagradzania swoich faworytów. Poza tym, FIDE może stworzyć listę bazującą na ranking/wynikach turniejowych i użyć jej w celu namawiania miast/sponsorów do goszczenia turniejów, a nie odwrotnie, jak to jest teraz robione („sprzedać kilka wolnych miejsc oferentom”). Tak, Andrei Filatov, główny sponsor meczu Anand-Gelfand, jest przyjacielem Borysa. Jednakże, tylko zafundował mistrzostwa, podczas gdy Gelfand uczciwie zarobił prawo do gry o tytuł. Nie jest tak, że Andrei zapłacił organizatorom koszty i domagał się, żeby jego przyjaciel miał bezpośredni strzał do szachowej korony.

Tymczasem, co widzimy w kobiecych szachach? Czy nie było wspaniale wiedzieć z wyprzedzeniem, jak można zakwalifikować się do cyklu Grand Prix? Czy szachy nie mają być sprawiedliwym sportem, gdzie umiejętności są ważniejsze od posiadania bogatych krewnych i/lub wpływowych dobroczyńców wśród szachowych urzędników? Czy będziemy świadkami przejścia od nepotyzmu i plutokracjo do merytokracji? Co o tym sądzicie?

ChessBase News 1 (wersja angielska)

ChessBase News 2 (wersja angielska)